Bogactwo melancholii

Jedną z ciekawszych i wyglądanych przeze mnie (znalazłam wcześniej angielskie wydanie i czekałam na polskie) książek wydanych w jubileuszowym dla Alicji 2015 roku jest poniższy tom:

Lewis Carroll 
Przygody Alicji w Krainie Czarów 
(Alice's Adventures in Wonderland)
tłumacz: Maciej Słomczyński 
tłumaczenie posłowia: Anna Bańkowska-Lach 
ilustrator: Fran Parreño 
Wydawnictwo Olesiejuk, Ożarów Mazowiecki 2015
ISBN 978-83-274-1007-8

Książka opublikowana nakładem Wydawnictwa Olesiejuk zawiera tekst Carrolla w tłumaczeniu Macieja Słomczyńskiego, a wydawca dodatkowo zaznaczył na okładce "Pełna wersja utworu", jakby umieszczenie nazwiska autora na tejże okładce nie było jednoznacznym komunikatem w tym względzie (co zresztą jest bardzo znaczące). W tomie znajdziemy także posłowie czyli ciekawy 9-ciostronicowy szkic biograficzny o Lewisie Carrollu oraz historii wydania książki, okraszony fotografiami a przetłumaczony przez Annę Bańskowką-Lach, ale nieznanego autorstwa. Z przyjemnością weźmiemy książkę do rąk i przerzucimy stronice dzięki ilustracjom i oprawie graficznej Frana Parreño, młodego (ur. 1981r.) hiszpańskiego artysty, autora szaty graficznej wielu książek. Ilustracje do "Alicji" wykonał dla brytyjskiego wydawnictwa Usborne Publishing i ukazały się one w 2013r.

Zachwyca już wyklejka okładki:

wyklejka zawiera wizerunki kilku najważniejszych postaci książki

Ciekawie ozdobione graficznie są także strona tytułowa, strony ze spisem treści czy z otwierającym opowieść wierszem "Pośród złotego popołudnia" - zachęcam do przekonania się naocznie we własnym zakresie.

Przykłady kilku prac artysty zamieszczam poniżej:

spadanie i pięknie wykończenie ścian króliczej nory

obłąkana herbatka

sąd i zeznanie Kapelusznika

Ilustracje są ciekawe i pełne szczegółów. Spójrzcie na przykład na środkową: ile tam smakołyków na stole, jaka różnorodność krzeseł i piękny fotel uszak! Alicja naburmuszona robi coś dziwnego z serwetką (kapelusz na dłoni? rękawicę bokserską?), a Kapelusznik dziwnie z siebie zadowolony sprawia wrażenie nieszkodliwego szaleńca, zwłaszcza w zestawie z kwitnącym kapeluszem (każdy wariat ma w głowie kwiatka?).

Najbardziej jednak rzucił mi się w oczy smutek i pewna melancholia na twarzy Alicji, widoczna w większości prac. Dziewczynka wygląda na nad wiek poważną, introwertyczną i bardzo refleksyjną. Nie ma w sobie tennielowskiej zadziorności, raczej skrywaną irytację. Te cechy charakteru bohaterki czynią opowieść bogatszą i bardziej wieloznaczną. 

Polecam to wydanie, zdecydowanie warte uwagi, a dla wielbicieli przekładu Słomczyńskiego to obecnie jedyne, zdaje się, nowe wydanie tekstu, dostępne w księgarniach.

Zadziorna Alicja Edyty

W serii Mistrzowie Słowa (to już trzecia - seria? sezon? komplet?) ukazał się w marcu audiobook

Lewis Carroll

Przygody Alicji w Krainie Czarów

przekład Maciej Słomczyński

czyta Edyta Olszówka

Bellona, Agora  SA, 2014

audiobook, CD w formacie MP3

czas nagrania 3 godz. 12 min.

ISBN 978-83-111-3095-1

W książeczce zamieszczono biogram Edyty Olszówki, wzbogacony fragmentami jej wypowiedzi oraz fotografiami z przedstawień i filmów, w których grała oraz esej o książce Carrolla i samym autorze.

Ciekawostką jest to, że jest to pierwszy audiobook o przygodach Alicji w wykonaniu kobiety. Przyznam, że słuchało mi się bardzo dobrze (oczywiście musiałam coś w tym czasie robić, aby się skupić na treściach słuchowych) z uwagi na kobietę mówiącą kwestie dziewczynki (wreszcie). Choć nie wszystkie fragmenty budziły moje pełne uznanie (niektóre kwestie inaczej bym zaakcentowała), to dzięki Olszówce Alicja zyskała charakter, stała się zadziorna i na pewno nie można o niej powiedzieć, że jest dziecinna (co było zarzutem w innych audiobookach). 

Polecam gorąco, zwłaszcza miłośnikom książek w tej formie oraz jako sposób zainteresowania postacią Alicji starszych dzieci.

Mój egzemplarz - jak widać na załączonym obrazku (a raczej fotografii) - ma charakterystyczną wadę wydawniczą w postaci źle sklejonej okładki, czego nie było widać, gdy audiobook był opakowany w folię.. Przyznaję ze smutkiem, że próbowałam ją wymienić, ale pracownicy pewnego salonu prasowego mamiąc mnie obietnicą rychlej wymiany odsyłali od jednego do drugiego, aż wreszcie po kilku tygodniach takich manipulacji dałam sobie spokój. Jest to tym bardziej przykre, że była to ewidentna "wada fabryczna" i jako taka podlega wymianie.

Teraz  przekonałam już samą siebie, że mój egzemplarz będzie dzięki temu unikalny :-)

PS Jeszcze przed Świętami w ramach wiosennych porządków pojawi się kilka sprostowań oraz emocjonujących wieści.

Rita o Alicji

Dawno już temu miałam wspomnieć, że w przedostatnim już teraz numerze kwartalnika "RitaBaum" czyli w numerze 26

RitaBaum, nr 26 / zima 2012,

ISSN 1429-852X

ukazał się artykuł Tomasza Marciniaka "Alicja wpadła! O kulturowych losach i zapożyczeniach ze słynnej powieści Lewisa Carrolla". Bardzo ciekawa lektura (polecam!). Możemy przeczytać o tym, że opowieścią Carrolla o Alicji inspirowało się wielu twórców, wśród nich sam James Joyce, o adaptacjach filmowych oraz komiksowych, o edycji ogonopowieści (pisałam o tym  tutaj).

Dla mnie najistotniejsze okazały się dwie informacje. Pierwsza to wzmianka o najmniej znanym polskim przekładzie drugiej części przygód Alicji, autorstwa Leszka Lachowieckiego, Poprzez lustro czyli co Alicja znalazła po tamtej stronie. Nie miałam pojęcia o tym tłumaczeniu!

Druga informacja dotyczy hasła "Alicja w Krainie Czarów" w Wikipedii. Autor powołuje się na nie, przytaczając nazwiska autorów polskich tłumaczeń "Alicji" oraz wspominając o jego wartościach poznawczo-merytorycznych. Nie odbierając artykułowi tychże (faktycznie jest szczegółowy i pełen wielu informacji, których nie znajdziemy gdzie indziej), przyznać powinnam, że ma on jeden minus i jest to właśnie wykaz autorów tłumaczeń, w którym są błędy i braki.

Dla porządku zatem poniżej zamieszczam wykaz polskich tłumaczeń "Alicji w Krainie Czarów" z tytułami i datami wydania w kolejności chronologicznej.

Tłumaczenia polskie „Alicji w Krainie Czarów”:

Tłumacze:  
1.    Adela S., Wydawnictwo R. Arcta w Warszawie, 1910; 
2.      Maria Morawska, wiersze przełożył Antoni Lange, Nakład Gebethnera i Wolffa 1927, 1932, 1938, 1947; Wydawnictwo Resovia 1990; Beskidzka Oficyna Wydawnicza 1995; Siedmioróg 1997, 1999, 2003, 2004, 2005, 2006, 2009, 2010, 2012, Świat Książki 2010;

3.      Antoni Marianowicz, Nasza Księgarnia 1955, 1977, 1993, 1990, 2000, 2006, 2010; Nasza Księgarnia / MUZA SA 1996;

4.      Maciej Słomczyński, Czytelnik 1972, Nasza Księgarnia 1975; Wydawnictwo Dolnośląskie 1990; Wydawnictwo Jasieńczyk 1994; Wydawnictwo Zielona Sowa 1997, 1999, 2000, 2002, 2003, 2004, 2008; Hubert, Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media 2001; Świat Książki 2004;

5.      Robert Stiller, Wydawnictwo „Alfa” 1986, 1990, Lettrex 1990;

6.      Jolanta Kozak, Świat Książki 1997, Wydawnictwo Plac Słoneczny 4, 1997; Prószyński i S-ka 1999; Czytelnik 2010;

7.      Tomasz Misiak, Wydawnictwo Edukacyjne RES POLONA br, 2013;

8.      Magdalena Machay, Wydawnictwo GREG 2010, 2011;

9.      Bogumiła Kaniewska, Vesper 2010, 2012;

10.   Krzysztof Dworak, Buchmann 2010, 2013;

11.   Elżbieta Tabakowska-Muskat, Wydawnictwo Bona 2012;

Wydania:

Przygody Alicji w Krainie Czarów / Alicja w Krainie Czarów / Ala w Krainie Czarów / Alicja w krainie czarów / Przygody Alinki w krainie cudów

I Adela S. 

1.      Przygody Alinki w krainie cudów,
     z 90-go wydania angielskiego spolszczyła Adela S., z 38 obrazkami,
     Wydawnictwo R. Arcta w Warszawie, 1910;

II Maria Morawska, wiersze Antoni Lange,  

2.      Ala w Krainie Czarów,
      wolny przekład z angielskiego Maria Morawska, wiersze przełożył A. Lange,
ilustracjami ozdobił K. Mackiewicz,
Nakład Gebethnera i Wolffa, Warszawa 1927, 1932, 1938, 1947 (wyd. 4)

3.      Alicja w Krainie Czarów,
wolny przekład Maria Morawska, wiersze przełożył A. Lange, tekst oparto na wydaniu z 1938r.,
      ilustrował Ryszard Kaczmarek,
     Wydawnictwo Resovia, Rzeszów 1990,
      ISBN 83-7049-014X

4.      Alicja w Krainie Czarów,
      przekład Maria Morawska, wiersze przełożył A. Lange, ilustracje Aleksandra Dybczak,
      Beskidzka Oficyna Wydawnicza, Bielsko-Biała, 1995,
      ISBN 83-7032-129-1

5.      Alicja w Krainie Czarów,
      przełożyła Maria Morawska, opracowała Danuta Sadkowska na podstawie wydania z 1947 roku Warszawa Gebethner i Wolff, ilustracje John Tenniel,
      Siedmioróg, Wrocław 2009,
ISBN 978-83-7568-191-8

6.      Alicja w Krainie Czarów,
      wolny przekład z języka angielskiego Maria Morawska, wiersze przełożył Antoni Lange,
      opracowanie Maria Wirchanowska na podstawie wydania Gebethnera i Wolffa, Warszawa 1938,
      ilustracje John Tenniel,
Świat Książki, Warszawa 2010,
      ISBN 978-83-247-1902-0

III Antoni Marianowicz

7.      Alicja w Krainie Czarów.
tłumaczył Antoni Marianowicz, ilustrowała Olga Siemaszko,
      Nasza Księgarnia, Klasyka Dziecięca, Warszawa 1955 (wyd. 1), 1957, 1969 (wyd. 2), 1977 (wyd. 4),

8.      Alicja w Krainie Czarów,
      przełożył Antoni Marianowicz, ilustrowała Olga Siemaszko,
      Nasza Księgarnia, Warszawa 1984, 1988 (wyd. 6), 1990 (wyd. 7),
      ISBN 83-10-08567-2,
ISBN 83-10-09135-4,
      ISBN 83-10-08567-2

9.      Alicja w Krainie Czarów,
tłumaczył Antoni Marianowicz, ilustrowała Ewa Salamon,
Wydawnictwo Nasza Księgarnia, Warszawa 1993, 2000,
      ISBN 83-10-08567-2,
ISBN 83-10-10676-9

10.  Alicja w Krainie Czarów,
tłumaczył Antoni Marianowicz, ilustrowała Ewa Salamon,
Nasza Księgarnia / Muza SA, 1996,
ISBN 83-10-09884-7, ISBN 83-7079-574-9

11.  Alicja w Krainie Czarów,
      przełożył Antoni Marianowicz, [brak ilustracji],
      Nasza Księgarnia, Warszawa 2006,
ISBN 83-10-11159-2
      Wydano w ramach akcji „Cała Polska czyta dzieciom”

12.  Alicja w Krainie Czarów. Alicja po drugiej stronie zwierciadła,
tłumaczyli Antoni Marianowicz (pierwsza część), Hanna Baltyn (druga część), ilustracje Gosia Mosz,
Wydawnictwo "Nasza Księgarnia", Warszawa 2005, 2009,
      ISBN 83-10-11089-8
      ISBN 978-83-10-11786-1

IV Maciej Słomczyński

13.  Przygody Alicji w Krainie Czarów,
      przełożył i wstępem opatrzył Maciej Słomczyński, ilustrował John Tenniel,
      Czytelnik, Warszawa, 1972, Seria z Delfinem, wyd. 1

14.  Przygody Alicji w Krainie Czarów; O tym co Alicja odkryła po drugiej stronie lustra,
      przełożył. i wstępem opatrzył Maciej Słomczyński, ilustrował John Tenniel,
      Czytelnik, Warszawa, 1975 (wyd. 2)

15.  Przygody Alicji w Krainie Czarów;  O tym, co Alicja odkryła po drugiej stronie lustra,
      przełożył Maciej Słomczynski, ilustrował John Tenniel,
      Nasza Księgarnia, Warszawa, 1975

16.  Przygody Alicji w Krainie Czarów ; O tym, co Alicja odkryła po drugiej stronie lustra
      przełożył i wstępem opatrzył Maciej Słomczyński, ilustrował John Tenniel,
      Wydawnictwo Dolnośląskie, 1990 (wyd. 3 popr.),
      ISBN 83-7023-090-3

17.  Przygody Alicji w Krainie Czarów,
      przełożył i wstępem opatrzył Maciej Słomczyński, ilustrował John Tenniel,
      Wydawnictwo Jasieńczyk 1994, 1995, 1996
      ISBN 83-86084-02-2,
ISBN 83-86084-15-4,
ISBN 83-86084-20-0

18.  Przygody Alicji w Krainie Czarów. O tym, co Alicja odkryła po drugiej stronie lustra,
      przełożył Maciej Słomczyński, ilustrował John Tenniel, ilustracje kolorowane przez Harry'ego Theakera (1911) i Diza Wallisa (1995),
      Hubert - Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media, Warszawa, 2001,
      ISBN 83-7311-007-0

19.  Przygody Alicji w Krainie Czarów,
      przełożył Maciej Słomczyński, ilustrował John Tenniel,
      Świat Książki, 2004,
      ISBN 83-7391-611-3

20.  Przygody Alicji w Krainie Czarów,
      przełożył i wstępem opatrzył Maciej Słomczyński, ilustrował John Tenniel,
      Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 1998, 2000, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008;
      ISBN 83-86740-73-6,
ISBN 83-7220-147-1,
      ISBN 83-7389-158-7 ,
      ISBN 83-7389-028-9,
      ISBN 83-7389-972-3 (2005, 2006),
ISBN 978-83-7435-353-3,
      ISBN 978-83-7623-020-7

V Robert Stiller

21.  Alicja w Krainie Czarów i Po drugiej stronie lustra,
      przełożył Robert Stiller, ilustrował Dušan Kállay,

      Wydawnictwo "Alfa", Warszawa 1986, 1990 (wyd. 2,)
ISBN 83-7001-115-2,
ISBN 83-7001-316-3

22. Przygody Alicji w Krainie Czarów = Alice's Adventures in Wonderland,
      przełożył Robert Stiller, ilustrował John Tenniel,
     "Lettrex", Warszawa 1990,
ISBN 83-85201-01-7

VI Jolanta Kozak

23.  Alicja w krainie czarów,
przełożyła Jolanta Kozak, ilustrował Arthur Rackham,
wiersz Austina Dobsona z pierwszego wydania z 1907 roku,
Wydawnictwo Plac Słoneczny 4, 1997,
ISBN 83-86788-11-9

24.  Alicja w Krainie Czarów,
      przełożyła Jolanta Kozak, ilustrował John Tenniel,
      Prószyński i S-ka, 1999,
      ISBN 83-7255-374-2

25.   Przygody Alicji w Krainie czarów. Po Tamtej Stronie Lustra i co Alicja tam znalazła,
       przełożyła Jolanta Kozak, ilustrował John Tenniel,
       Spółdzielnia Wydawnicza "Czytelnik", Warszawa 2010 (wyd. 1 w tej edycji),
       ISBN 978-83-07-03221-4

VII Tomasz Misiak

26.  Alicja w Krainie Czarów. Po drugiej stronie Lustra,
      przełożył Tomasz Misiak, ilustrowała Zonia Pionk,
     Wydawnictwo Edukacyjne RES POLONA, br [brak roku wydania] (wyd. 1); 2013,
      ISBN 83-7071-123-5,
      ISBN 978-83-7071-123-8

VIII Magdalena Machay

27.  Przygody Alicji w Krainie Czarów,
      przekład Magdalena Machay, ilustracje John Tenniel,
      Wydawnictwo GREG, Kraków 2010, 2010 (inna okładka),
       ISBN 978-83-7517-229-4

28.  Przygody Alicji w Krainie Czarów. Alicja po drugiej stronie lustra,  
      przekład Magdalena Machay, ilustracje John Tenniel,
      Wydawnictwo GREG 2011,
      ISBN 978-83-7517-286-7

IX Bogumiła Kaniewska

29.  Alicja w Krainie Czarów. Po drugiej stronie lustra,
      przekład Bogumiła Kaniewska, ilustracje John Tenniel,
      Vesper, Poznań 2010 (wyd. 1), 2012,
ISBN 978-83-61524-62-5,
ISBN 978-83-7731-110-3

X Krzysztof Dworak

30.  Alicja w Krainie Czarów,
      tłumaczył Krzysztof Dworak, ilustrował Robert Ingpen,
      Buchmann 2010, 2013;
      ISBN 978-83-7670-090-8

XI Elżbieta Tabakowska-Muskat

31.  Alicja w Krainie Czarów,
      tłumaczenie Elżbieta Tabakowska-Muskat, ilustrowała Tove Jansson,
     Wydawnictwo Bona, Kraków 2012,
      ISBN 978-83-62836-44-4

?  tłumaczenie nieznanego autora, podejrzanie podobne do tłumaczenia M. Słomczyńskiego (w zasadzie identyczne)

32.  Alicja w Krainie Czarów. Alice’s Adventures in Wonderland,
      (na stronie tytułowej: Przygody Alicji w Krainie Czarów),
      przekład [brak danych]; ilustracje i okładka Ilona Dekarz,
      TaniT, Warszawa 1998,
      ISBN 83-910350-0-X

Najważniejsze różnice:

- tłumaczenie Iwony Libuchy jest przekładem adaptacji, której autorką jest Jane Carruthna a nie oryginalnego tekstu Lewisa Carrolla, o czym pisałam tutaj,

- we wszystkich opracowaniach pomija się nazwiska dwóch tłumaczy:

• Tomasza Misiaka,
• Magdaleny Machay.

Za informację o artykule w "RicieBaum" niech podziękowania przyjąć ode mnie raczy FBAC. Pozdrawiam ciepło :-)

PS Ważny dopisek: wykaz wydań przeze mnie zamieszczonych opiera się na moich danych. Jednakże potraktowane jako podobne wydania tego samego wydawnictwa, w tym samym tłumaczeniu i z tymi samymi ilustracjami mogą różnić się okładką (tak jest w przypadku Wydawnictwa  Jasieńczyk) lub edycją tekstu. Nie jestem w stanie tego do końca stwierdzić, ponieważ nie mam tych wszystkich wydań w mojej kolekcji.